Immunofiksacja to specjalistyczne badanie laboratoryjne polegające na rozdziale elektroforetycznym białek we krwi lub moczu z dodatkowym użyciem przeciwciał. Jest ono niezwykle precyzyjne w identy...

Immunofiksacja

Immunofiksacja to specjalistyczne badanie laboratoryjne polegające na rozdziale elektroforetycznym białek we krwi lub moczu z dodatkowym użyciem przeciwciał. Jest ono niezwykle precyzyjne w identyfikowaniu nieprawidłowych białek (paraprotein) wytwarzanych przez komórki układu odpornościowego, takich jak immunoglobuliny o nieprawidłowej budowie. Badanie to jest często wykorzystywane w diagnostyce chorób hematologicznych, m.in. szpiczaka mnogiego, makroglobulinemii Waldenströma czy innych gammapatii monoklonalnych.

Warto pamiętać, że immunofiksacja stanowi uzupełnienie innych badań, takich jak elektroforeza białek, i pozwala szczegółowo określić rodzaj obecnych nieprawidłowości. Dzięki temu lekarz może postawić dokładniejszą diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Znaczenie badania

Immunofiksacja umożliwia:

• Wykrycie obecności białek monoklonalnych, co może wskazywać na choroby nowotworowe układu odpornościowego.
• Rozróżnienie klas immunoglobulin, takich jak IgG, IgA, IgM, IgD czy IgE, które są nadprodukowane w niektórych chorobach.
• Monitorowanie przebiegu choroby oraz skuteczności leczenia – szczególnie w przypadku schorzeń, takich jak: szpiczak mnogi, makroglobulinemia Waldenströma, amyloidoza, gammapatia monoklonalna o nieokreślonym znaczeniu (MGUS).

Wyniki immunofiksacji są kluczowe w określeniu, czy problem zdrowotny dotyczy nadprodukcji nieprawidłowych białek, czy też zmian w proporcjach prawidłowych immunoglobulin.

Kiedy warto wykonać badanie?

Badanie immunofiksacji jest zalecane w sytuacjach, gdy:

• W wynikach elektroforezy białek wykazano nieprawidłowy tzw. "pik monoklonalny", sugerujący obecność nieprawidłowego białka.
• U pacjenta występują objawy sugerujące choroby układu odpornościowego, takie jak przewlekłe zmęczenie, bóle kostne, niewyjaśniona utrata masy ciała, nawracające infekcje lub anemia.
• Wymagane jest monitorowanie wcześniej zdiagnozowanej gammapatii monoklonalnej lub innych chorób nowotworowych układu krwiotwórczego.
• Lekarz podejrzewa szpiczaka mnogiego, makroglobulinemię Waldenströma lub amyloidozę.

Na czym polega badanie?

Badanie immunofiksacji polega na rozdzieleniu białek obecnych w próbce surowicy z wykorzystaniem techniki elektroforezy kapilarnej. W pierwszym etapie białka są separowane na podstawie ich właściwości fizykochemicznych. Następnie, za pomocą swoistych przeciwciał, identyfikowane są konkretne klasy immunoglobulin (np. IgG, IgA, IgM) oraz typy łańcuchów lekkich (kappa lub lambda).

To połączenie rozdziału i identyfikacji pozwala precyzyjnie określić, czy w organizmie występują nieprawidłowe białka oraz jaki mają charakter. Ma to kluczowe znaczenie w dalszej diagnostyce i ocenie stanu zdrowia pacjenta.

Co zawiera wynik badania?

Wynik immunofiksacji przedstawiany jest zazwyczaj w formie opisu, który może zawierać następujące elementy:

• informację, czy wykryto obecność białka monoklonalnego,
• oznaczenie klasy immunoglobuliny (np. IgG, IgA, IgM, IgD, IgE) - jeśli wykryto białko monoklonalne,
• określenie typu łańcucha lekkiego (kappa lub lambda) - jeśli wykryto białko monoklonalne,
• opis zastosowanej metody badawczej
• komentarz diagnostyczny podsumowujący wynik.

Znaczenie kliniczne

Immunofiksacja stanowi bardzo czułe narzędzie diagnostyczne, które umożliwia wykrycie nawet niewielkich ilości nieprawidłowych białek. Pomaga lekarzowi w postawieniu precyzyjnej diagnozy, ocenie zaawansowania choroby oraz w planowaniu dalszego leczenia i monitorowania jego skuteczności. Jest badaniem rutynowo stosowanym w hematologii, onkologii oraz immunologii klinicznej.

Jak przygotować się do badania?

• Immunofiksacja to badanie wykonywane z próbki krwi.
• Na badanie przyjdź na czczo (jeśli badanie obejmuje również inne parametry krwi) – najlepiej powstrzymaj się od jedzenia na 8-12 godzin przed pobraniem próbki.
• Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego na dzień przed badaniem, ponieważ może to wpłynąć na skład białek w organizmie.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Nieprawidłowy wynik immunofiksacji, czyli wykrycie białek monoklonalnych, może wskazywać na:

• Szpiczaka mnogiego – chorobę nowotworową układu krwiotwórczego charakteryzującą się nadprodukcją nieprawidłowych plazmocytów w szpiku kostnym.
• Makroglobulinemię Waldenströma – rzadki nowotwór układu chłonnego, w którym dochodzi do nadmiernej produkcji monoklonalnej immunoglobuliny IgM.
• Amyloidozę (skrobiawicę)– chorobę związaną z odkładaniem się nieprawidłowych białek (amyloidu) w tkankach, co prowadzi do ich uszkodzenia.
• MGUS (monoklonalną gammapatię o nieokreślonym znaczeniu) – stan, który może, ale nie musi prowadzić do rozwoju poważniejszych schorzeń.

Warto pamiętać, że nie każde odchylenie od normy oznacza poważną chorobę. Interpretacja wyników immunofiksacji wymaga doświadczenia i powinna być wykonana przez lekarza specjalistę, który uwzględni wszystkie aspekty zdrowotne pacjenta.

Biochemia