Badanie poziomu kwasu 5-hydroksyindolooctowego (5-HIO) w moczu jest kluczowe w diagnostyce i monitorowaniu nowotworów neuroendokrynnych, zwłaszcza rakowiaków. 5-HIO to główny metabolit serotoniny...

Kwas 5-hydroksyindolooctowy, 5-HIO

Nazwy oficjalne i zwyczajowe badania:

Badanie poziomu kwasu 5-hydroksyindolooctowego (5-HIO) w moczu jest kluczowe w diagnostyce i monitorowaniu nowotworów neuroendokrynnych, zwłaszcza rakowiaków. 5-HIO to główny metabolit serotoniny, hormonu regulującego m.in. nastrój i funkcje jelitowe (podwyższone stężenie 5-HIO może wskazywać na nadmierną produkcję serotoniny przez komórki nowotworowe).

Znaczenie badania

Oznaczenie stężenia 5-HIO w dobowej zbiórce moczu pomaga w:

• Wykrywaniu rakowiaków – nowotworów neuroendokrynnych, które często produkują nadmiar serotoniny.
• Monitorowaniu leczenia – ocenie skuteczności terapii przeciwnowotworowej poprzez śledzenie zmian poziomu 5-HIO.
• Diagnostyce różnicowej – odróżnianiu rakowiaków od innych schorzeń o podobnych objawach.

Kiedy warto wykonać badanie?

Badanie zaleca się w przypadku występowania objawów sugerujących obecność rakowiaka, takich jak:

• Nawracające zaczerwienienia skóry (tzw. flushing).
• Biegunki o nieznanej przyczynie.
• Kołatanie serca i inne zaburzenia rytmu serca.
• Skurcze oskrzeli objawiające się dusznością.

Objawy te mogą sugerować zespół rakowiaka, dlatego w takich przypadkach warto skonsultować się z lekarzem w celu rozważenia wykonania badania 5-HIO.

Jak przygotować się do badania?

Aby uzyskać wiarygodne wyniki, należy:

• Przeprowadź dobową zbiórkę moczu – zbieraj mocz przez 24 godziny do specjalnego pojemnika. Pierwsza poranna porcja w dniu rozpoczęcia badania jest usuwana do toalety. Wszystkie pozostałe porcje moczu razem z poranną dnia następnego oddaj do przygotowanego pojemnika. Po zakończeniu zbiórki bardzo ważne jest zmierzenie i zapisanie objętości moczu. Wymagana ilość materiału, którą należy dostarczyć do punktu pobrań w celu wykonania badania, to 50 ml.
• Unikaj spożywania na kilka dni przed i w trakcie zbiórki moczu produktów bogatych w serotoninę, takich jak:
  • banany,
  • figi,
  • kiwi,
  • pomarańcze,
  • ananas,
  • awokado,
  • bakłażan,
  • pomidor,
  • śliwki,
  • orzechy włoskie.

Również niektóre leki mogą zawyżać stężenie 5-HIO: acetaminofwen, acetanilid, fenacetyna, gwajakol glicerolu, metokarbamol, rezerpina.

• Poinformuj lekarza lub personel medyczny w punkcie pobrań o przyjmowanych lekach – niektóre z nich mogą wpływać na wyniki badania.
• Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego i stresu przed i w trakcie zbiórki moczu, ponieważ mogą one zwiększyć uwalnianie katecholamin.

WAŻNA INFORMACJA!
Wykonanie badania możliwe jest tylko z wcześniejszym kontaktem z laboratorium, tel. 22 899 88 88, ze względu na szczególne wymagania przy poborze materiału do pojemnika z preparatem konserwującym (dostępnym w laboratorium). Wymagana ilość materiału do wykonania badania: 50 ml.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Podwyższone stężenie 5-HIO w moczu może wskazywać na:

• Obecność rakowiaka – zwłaszcza jeśli poziom 5-HIO jest znacznie podwyższony.
• Dieta bogata w serotoninę – spożycie produktów zawierających serotoninę przed badaniem może fałszywie podwyższyć wyniki.
• Stres lub intensywny wysiłek fizyczny – mogą wpływać na poziom 5-HIO.

Obniżone stężenie 5-HIO jest rzadkie i zazwyczaj nie ma istotnego znaczenia klinicznego, ale może towarzyszyć depresji i migrenowym bólom głowy.

Pamiętaj, że interpretacja wyników powinna być zawsze przeprowadzona przez lekarza w kontekście objawów klinicznych i historii choroby.

Badanie moczu