Badanie oceny mikrobiologicznej czystości powierzchni metodą wymazów polega na pobraniu próbki z określonej powierzchni w celu wykrycia obecności i określenia ilości drobnoustrojów, takich ja...

Ocena mikrobiologiczna czystości powierzchni

Badanie oceny mikrobiologicznej czystości powierzchni metodą wymazów polega na pobraniu próbki z określonej powierzchni w celu wykrycia obecności i określenia ilości drobnoustrojów, takich jak bakterie, wirusy, grzyby czy pleśnie. Jest to kluczowy element monitorowania higieny w miejscach, gdzie czystość mikrobiologiczna ma kluczowe znaczenie, np. w szpitalach, laboratoriach, zakładach produkcji spożywczej czy farmaceutycznej.

Metoda wymazów umożliwia dokładne określenie, czy powierzchnie spełniają wymogi sanitarne oraz czy procedury dezynfekcji są skuteczne. Wyniki badania pozwalają na identyfikację potencjalnych zagrożeń i wdrożenie odpowiednich działań korygujących.

Znaczenie badania

Ocena mikrobiologiczna czystości powierzchni ma kluczowe znaczenie dla:

• Monitorowania higieny: Pomaga ocenić, czy powierzchnie są odpowiednio dezynfekowane i utrzymywane w czystości.
• Zapobiegania zakażeniom: Istotne w placówkach ochrony zdrowia, gdzie ryzyko zakażeń szpitalnych jest wysokie.
• Kontroli jakości: W przemyśle spożywczym i farmaceutycznym badanie pomaga spełnić wymagania norm sanitarno-higienicznych oraz zapewnia bezpieczeństwo produktów.
• Spełnienia norm i przepisów: Badanie może być elementem audytów higienicznych oraz wymogów HACCP (Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli).

Wynik badania wskazuje, czy dana powierzchnia jest wolna od drobnoustrojów patogennych lub potencjalnie szkodliwych, co ma szczególne znaczenie w miejscach o podwyższonym standardzie higieny.

Kiedy warto wykonać badanie?

Badanie oceny mikrobiologicznej czystości powierzchni metodą wymazów zaleca się w następujących sytuacjach:

• Placówki ochrony zdrowia: W szpitalach, gabinetach lekarskich, stomatologicznych czy kosmetycznych w celu minimalizowania ryzyka zakażeń.
• Zakłady przemysłowe: W przemyśle spożywczym, farmaceutycznym czy kosmetycznym, gdzie higiena produkcji jest kluczowa dla bezpieczeństwa produktów.
• Kontrola skuteczności dezynfekcji: Po przeprowadzeniu procedur czyszczenia i dezynfekcji w celu sprawdzenia ich skuteczności.
• Badania w miejscach publicznych: Restauracje, siłownie, szkoły czy inne miejsca o dużym natężeniu ruchu, aby ocenić poziom higieny.
• Procedury certyfikacyjne: Weryfikacja czystości powierzchni podczas audytów higienicznych.

Jak przygotować się do badania?

Badanie wymaga odpowiedniego pobrania próbki z powierzchni, co odbywa się zgodnie z ustalonymi procedurami:

• Wymaz pobierany jest specjalnym zestawem: Sterylne wymazówki, najczęściej nawilżone płynem transportowym, są używane do zebrania materiału z powierzchni o określonej wielkości.
• Wybór powierzchni: Badanie wykonuje się na powierzchniach mających kontakt z żywnością, pacjentami lub innymi kluczowymi elementami środowiska.
• Przygotowanie obiektu: Powierzchnia powinna być w stanie, w jakim znajduje się w trakcie codziennego użytkowania – bez dodatkowego przygotowania przed pobraniem wymazu.

Częstość pobierania próbek i ilość miejsc pobrania musi być zgodna z programem monitorowania środowiska mikrobiologicznego lub z wymogami postępowania danej placówki.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Wyniki badania podawane są jako liczba jednostek tworzących kolonie (CFU) lub stężenie drobnoustrojów na jednostkę powierzchni:

• Brak wzrostu mikroorganizmów: Oznacza, że powierzchnia spełnia wymogi higieniczne.
• Obecność mikroorganizmów: Świadczy o niewystarczającej czystości lub nieskuteczności procedur dezynfekcji. Liczba i rodzaj wykrytych drobnoustrojów mogą wskazywać na potencjalne zagrożenie.

Szczególną uwagę zwraca się na obecność patogenów, takich jak:

• Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty),
• Escherichia coli,
• Listeria monocytogenes,
• Salmonella spp.,
• Pseudomonas aeruginosa,
• grzyby pleśniowe i drożdżopodobne.

W przypadku wymazów:

I wynik ujemny – posiewy ujemne po 72h

II wynik dodatni (wynik jakościowy) – identyfikacja drobnoustroju wraz z określeniem mechanizmów oporności.

W przypadku płytek RODAC

I wynik ujemny – posiewy ujemne po 72h

II wynik dodatni - identyfikacja drobnoustroju wraz z określeniem mechanizmów oporności. Jest to wynik ilościowy, wartość końcową oblicza się na podstawie wzoru do którego podstawia się liczbę zliczonych wyrosłych kolonii.

Liczba kolonii uzyskanych na powierzchni agarowej wskazuje na stopień obciążenia mikrobiologicznego.

W przypadku wykrycia nieprawidłowości wynik badania pozwala na wprowadzenie działań naprawczych, takich jak zmiana procedur czyszczenia, zastosowanie skuteczniejszych środków dezynfekujących lub przeprowadzenie dodatkowych szkoleń personelu. Regularna ocena mikrobiologiczna czystości powierzchni to niezbędny element utrzymania higieny i bezpieczeństwa w każdym środowisku wymagającym wysokiego standardu sanitarnego.

7 dni roboczych

Mikrobiologia

W przypadku wymazów:
I wynik ujemny –posiewy ujemne po 72h
II wynik dodatni (wynik jakościowy)– identyfikacja drobnoustroju wraz z określeniem mechanizmów oporności.

W przypadku płytek RODAC
I wynik ujemny –posiewy ujemne po 72h
II wynik dodatni - identyfikacja drobnoustroju wraz z określeniem mechanizmów oporności. Jest to wynik ilościowy, wartość końcową oblicza się na podstawie wzoru do którego podstawia się liczbę zliczonych wyrosłych kolonii.

Liczba kolonii uzyskanych na powierzchni agarowej wskazuje na stopień obciążenia mikrobiologicznego.