ACTH (hormon adrenokortykotropowy) to ważny hormon produkowany przez przysadkę mózgową, który stymuluje korę nadnerczy do wydzielania kortyzolu. Kortyzol jest hormonem, który pomaga organizmowi...

Adrenokortykotropowy hormon (Kortykotropina), ACTH

Nazwy oficjalne i zwyczajowe badania:

ACTH (hormon adrenokortykotropowy) to ważny hormon produkowany przez przysadkę mózgową, który stymuluje korę nadnerczy do wydzielania kortyzolu. Kortyzol jest hormonem, który pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem, regulować metabolizm oraz kontrolować poziom cukru we krwi. Regularne monitorowanie poziomu ACTH może pomóc w diagnozowaniu różnych zaburzeń hormonalnych i stanów zdrowotnych związanych z funkcjonowaniem nadnerczy. Stężenie ACTH podlega wahaniom w ciągu dnia - rano jego poziom jest najwyższy, wieczorem niski.

Znaczenie badania ACTH

Badanie poziomu ACTH pozwala ocenić funkcjonowanie przysadki mózgowej oraz nadnerczy. Jest to kluczowe w diagnozowaniu takich schorzeń jak:

• Choroba Addisona - spowodowana niewydolnością kory nadnerczy, objawiająca się niskim poziomem kortyzolu.
• Zespół Cushinga - wynikający z nadmiaru kortyzolu, który może być spowodowany nadprodukcją ACTH.
• Niedoczynność przysadki - charakteryzująca się zmniejszoną produkcją hormonów przez przysadkę mózgową.
• Guz przysadki - który może wpływać na produkcję ACTH.
• ACTH ektopowe (produkowane poza przysadką) może wskazywać na drobnokomórkowego raka płuc, rzadko w innych nowotworach.

Kiedy warto wykonać badanie?

Warto rozważyć wykonanie badania ACTH w następujących sytuacjach:

• Objawy wskazujące na niedobór kortyzolu, takie jak przewlekłe zmęczenie, osłabienie mięśni, utrata masy ciała, niskie ciśnienie krwi.
• Objawy sugerujące nadmiar kortyzolu, w tym przyrost masy ciała, otyłość brzuszna, zmiany skórne (rozstępy, trądzik), wysokie ciśnienie krwi, cukrzyca.
• Występowanie ciemnych plam na skórze, co może sugerować zwiększoną produkcję ACTH.
• Monitorowanie stanu zdrowia u osób z już zdiagnozowanymi chorobami przysadki lub nadnerczy.
• Ocena efektywności leczenia chorób endokrynologicznych.

Jak przygotować się do badania?

Aby wyniki badania ACTH były miarodajne, warto zastosować się do kilku zaleceń:

• Badanie najlepiej wykonać rano, gdy poziom ACTH jest najwyższy.
• Przed badaniem należy unikać stresu oraz intensywnego wysiłku fizycznego, które mogą wpływać na poziom ACTH.
• Zgłoś personelowi medycznemu wszelkie przyjmowane leki lub suplementy, ponieważ niektóre z nich mogą wpływać na wyniki badania.
• Zazwyczaj nie ma konieczności bycia na czczo, jednak zawsze warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Normy poziomu ACTH mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium, ale zazwyczaj mieszczą się w zakresie 10-60 pg/mL.

• Podwyższony poziom ACTH może wskazywać na choroby takie jak choroba Addisona, zespół Cushinga, ektopowy zespół ACTH lub guzy przysadki.
• Obniżony poziom ACTH może świadczyć o wtórnej niedoczynności nadnerczy spowodowanej niewydolnością przysadki mózgowej lub leczeniu glikokortykosteroidami.

Zrozumienie znaczenia poziomu ACTH jest kluczowe dla diagnozy i leczenia wielu zaburzeń endokrynologicznych. Regularne badania i konsultacje z lekarzem mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia i szybkim wykryciu ewentualnych problemów.

2 dni robocze

Hormony

Wynik liczbowy.