Cystatyna C to białko produkowane przez wszystkie komórki jądrzaste organizmu, które pełni funkcję inhibitora enzymów proteolitycznych. Jej stężenie we krwi jest uważane za czuły wskaźnik ...

Cystatyna C,

Cystatyna C to białko produkowane przez wszystkie komórki jądrzaste organizmu, które pełni funkcję inhibitora enzymów proteolitycznych. Jej stężenie we krwi jest uważane za czuły wskaźnik oceny funkcji nerek, szczególnie w diagnostyce i monitorowaniu przewlekłej choroby nerek (PChN). W porównaniu do kreatyniny, cystatyna C jest bardziej niezależna od masy mięśniowej, diety czy płci, co czyni ją wiarygodniejszym markerem oceny filtracji kłębuszkowej (eGFR).

Znaczenie badania poziomu Cystatyny C

Oznaczenie poziomu cystatyny C we krwi pozwala na:

• Dokładną ocenę funkcji nerek, zwłaszcza we wczesnych stadiach ich uszkodzenia.
• Monitorowanie pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (PChN), cukrzycą czy nadciśnieniem, które zwiększają ryzyko niewydolności nerek.
• Wykrycie zaburzeń funkcji nerek u osób starszych, dzieci lub pacjentów z nieprawidłowym poziomem kreatyniny.
• Obliczenie wskaźnika eGFR (szacunkowa szybkość filtracji kłębuszkowej), szczególnie w sytuacjach, gdy pomiar kreatyniny nie jest wystarczający.

Cystatyna C znajduje również zastosowanie w ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ jej podwyższony poziom może wskazywać na uszkodzenie nerek, które jest czynnikiem ryzyka tych schorzeń. Poziom cystatyny C rośnie wraz z wiekiem, może być także podwyższona w przebiegu chorób reumatycznych i w niektórych chorobach nowotworowych.

Kiedy warto wykonać badanie?

Badanie poziomu cystatyny C jest zalecane w następujących przypadkach:

• Ocena funkcji nerek u pacjentów z:
  • przewlekłą chorobą nerek,
  • cukrzycą,
  • nadciśnieniem tętniczym,
  • chorobami sercowo-naczyniowymi.
• Monitorowanie skutków ubocznych leków nefrotoksycznych, np. stosowanych w chemioterapii lub immunosupresji.
• Diagnostyka wczesnych stadiów niewydolności nerek, szczególnie u osób starszych, dzieci lub sportowców, u których poziom kreatyniny może być niemiarodajny.
• Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego, zwłaszcza u pacjentów z chorobami nerek.

Jak przygotować się do badania?

Badanie poziomu cystatyny C nie wymaga szczególnego przygotowania:

• Nie musisz być na czczo – krew można pobrać o dowolnej porze dnia.
• Unikaj intensywnego wysiłku – dzień przed badaniem zaleca się ograniczyć intensywną aktywność fizyczną, aby uniknąć wpływu na wynik.
• Zgłoś przyjmowane leki – poinformuj personel medyczny o stosowanych lekach, zwłaszcza jeśli wpływają one na funkcję nerek.

Próbka krwi jest pobierana z żyły, a wynik zazwyczaj dostępny jest w ciągu kilku dni.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Normy dla cystatyny C mogą różnić się w zależności od laboratorium, jednak u dorosłych wynoszą zazwyczaj 0,5–1,0 mg/l.

Podwyższony poziom cystatyny C:

• Wskazuje na upośledzenie funkcji nerek, nawet w sytuacjach, gdy poziom kreatyniny pozostaje w normie.
• Może być związany z:
  • przewlekłą chorobą nerek (PChN),
  • cukrzycową nefropatią,
  • nadciśnieniem tętniczym,
  • uszkodzeniem nerek spowodowanym lekami nefrotoksycznymi.

Obniżony poziom cystatyny C:

• Jest rzadko spotykany i zazwyczaj nie ma znaczenia klinicznego, ale może wskazywać na poprawę funkcji nerek po leczeniu.

Wyniki badania cystatyny C powinny być interpretowane w kontekście innych parametrów, takich jak kreatynina, eGFR czy albuminuria. Wczesne wykrycie zaburzeń czynności nerek pozwala na wdrożenie odpowiednich działań zapobiegających postępowi choroby i zmniejszających ryzyko powikłań.

10 dni roboczych

Biochemia