Przeciwciała przeciw dekarboksylazie glutaminianowej (GAD) to markery autoimmunologiczne wykorzystywane w diagnostyce niektórych chorób autoimmunologicznych, takich jak cukrzyca typu 1 czy zespoły...

P/c p/dekarboksylazie glutaminianowej met. IF, GADA, anty-GAD

Nazwy oficjalne i zwyczajowe badania:

Przeciwciała przeciw dekarboksylazie glutaminianowej (GAD) to markery autoimmunologiczne wykorzystywane w diagnostyce niektórych chorób autoimmunologicznych, takich jak cukrzyca typu 1 czy zespoły neurologiczne, w tym zespół sztywności uogólnionej (zespół sztywnego człowieka). Są jednym z rodzajów autoprzeciwciał przeciwwyspowych, wczesnym wskaźnikiem niszczenia komórek beta trzustki. Badania prowadzone u osób blisko spokrewnionych z chorymi na cukrzycę typu 1 potwierdziły, że przeciwciała anty-GAD były wykrywane nawet na 10 lat przed wystąpieniem objawów klinicznych. Około 70-90% chorych ma przeciwciała w okresie przedcukrzycowym. Badanie wykonane metodą immunofluorescencji (IF) pozwala na wizualizację tych przeciwciał, co wspiera precyzyjne postawienie diagnozy.

Znaczenie badania

Dekarboksylaza glutaminianowa (GAD) jest enzymem odgrywającym kluczową rolę w układzie nerwowym, odpowiadającym za syntezę kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), neuroprzekaźnika o działaniu hamującym. W przypadku zaburzeń autoimmunologicznych przeciwciała przeciwko GAD prowadzą do uszkodzenia komórek produkujących enzym, co może skutkować:

• Rozwojem cukrzycy typu 1: przeciwciała anty-GAD są obecne u większości osób w początkowych stadiach tej choroby.
• Zaburzeniami neurologicznymi: jak zespół sztywności uogólnionej, ataksja móżdżkowa czy padaczka autoimmunologiczna.
• Chorobami układu hormonalnego: np. w autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy czy nadnerczy.

Kiedy warto wykonać badanie?

Badanie przeciwciał przeciwko dekarboksylazie glutaminianowej jest wskazane w następujących przypadkach:

• Diagnostyka cukrzycy typu 1: szczególnie w przypadku osób młodych lub z podejrzeniem cukrzycy autoimmunologicznej u dorosłych (LADA).
• Podejrzenie chorób neurologicznych: szczególnie u osób z objawami zespołu sztywności uogólnionej, zaburzeniami równowagi czy niekontrolowanymi skurczami mięśni.
• Choroby autoimmunologiczne wielonarządowe: przy współistnieniu objawów ze strony różnych narządów.
• Monitorowanie ryzyka rozwoju cukrzycy u krewnych osób chorych na cukrzycę typu 1.

Jak przygotować się do badania?

Badanie przeciwciał anty-GAD metodą immunofluorescencji jest wykonywane w próbce krwi żylnej. Oto, jak najlepiej się przygotować:

• Nie musisz być na czczo, chyba że lekarz zaleci inaczej.
• Poinformuj personel medyczny o przyjmowanych lekach, które mogą wpływać na wyniki badania.
• Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego lub stresu w dniu poprzedzającym badanie, ponieważ mogą one wpływać na parametry krwi.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Wynik badania podaje się w postaci obecności lub braku przeciwciał oraz ich miana:

• Obecność przeciwciał anty-GAD w wysokim mianie wskazuje na proces autoimmunologiczny, typowy dla cukrzycy typu 1, zespołu sztywności uogólnionej lub innych schorzeń neurologicznych.
• Brak przeciwciał zwykle wyklucza ich udział w procesie chorobowym, choć nie zawsze wyklucza inne mechanizmy autoimmunologiczne.

Czułość i swoistość badania zależą od stadium choroby oraz jej rodzaju, dlatego interpretacja wyników powinna uwzględniać kontekst kliniczny pacjenta. Oznaczanie przeciwciał anty-GAD pozwala na wczesne wykrycie chorób autoimmunologicznych i skuteczne wdrożenie terapii. W przypadku podejrzenia takiej choroby warto omówić to badanie z lekarzem prowadzącym.

10 dni roboczych

Autoimmunodiagnostyka

Wynik półilościowy.