Badanie przeciwciał przeciwjądrowych (P/c p/jądrowe) to test przesiewowy wykorzystywany w diagnostyce chorób autoimmunologicznych, w szczególności schorzeń takich jak toczeń rumieniowaty ukła...

P/c p/jądrowe – test przesiewowy, ANA screen

Nazwy oficjalne i zwyczajowe badania:

Badanie przeciwciał przeciwjądrowych (P/c p/jądrowe) to test przesiewowy wykorzystywany w diagnostyce chorób autoimmunologicznych, w szczególności schorzeń takich jak toczeń rumieniowaty układowy, zespół Sjögrena, czy twardzina układowa. Przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) to autoprzeciwciała, które atakują struktury komórkowe, głównie jądra komórkowe. Ich obecność może świadczyć o nadmiernej reaktywności układu odpornościowego, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do uszkodzeń tkanek i rozwinięcia się chorób autoimmunologicznych.

Znaczenie badania przeciwciał przeciwjądrowych

Test ANA pozwala wykryć obecność przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom jądra komórkowego organizmu. Jako badanie przesiewowe, test na przeciwciała przeciwjądrowe jest jednym z podstawowych narzędzi diagnozujących choroby autoimmunologiczne, zwłaszcza te, które mogą przebiegać w sposób utajony lub mają zmienne objawy. Wczesne wykrycie tych przeciwciał jest kluczowe dla szybkiego rozpoznania potencjalnej choroby i wdrożenia odpowiedniego leczenia, które może zapobiec powikłaniom oraz poprawić jakość życia pacjenta.

Kiedy warto wykonać badanie?

Badanie na przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) zaleca się w kilku sytuacjach, zwłaszcza gdy występują objawy mogące sugerować choroby autoimmunologiczne:

• Przewlekłe bóle stawów, obrzęki oraz zmiany skórne, takie jak rumień.
• Objawy ogólne, takie jak zmęczenie, gorączka niewiadomego pochodzenia, czy osłabienie mięśni.
• Podejrzenie chorób, takich jak toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa, zespół Sjögrena czy zapalenie skórno-mięśniowe.
• Wystąpienie objawów sugerujących zapalenie naczyń lub inne przewlekłe dolegliwości o niejasnym pochodzeniu.

Warto pamiętać, że pozytywny wynik testu ANA nie zawsze świadczy o obecności choroby autoimmunologicznej, dlatego zazwyczaj jest punktem wyjścia do dalszych, bardziej szczegółowych badań.

Jak przygotować się do badania?

Badanie przeciwciał przeciwjądrowych nie wymaga specjalnego przygotowania. Jednak aby uzyskać najdokładniejsze wyniki, dobrze jest mieć na uwadze kilka kwestii:

• Badanie można wykonać o dowolnej porze dnia i nie wymaga ono bycia na czczo.
• Przed badaniem unikaj silnego stresu i intensywnego wysiłku fizycznego, które mogą wpływać na parametry układu odpornościowego.
• Jeśli przyjmujesz leki wpływające na układ odpornościowy, skonsultuj się z lekarzem, ponieważ mogą one mieć wpływ na wynik testu.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Wyniki badania przeciwciał przeciwjądrowych mogą być różne i ich interpretacja zależy od specyficznych objawów oraz historii chorób pacjenta. Typowe odchylenia obejmują:

• Pozytywny wynik testu ANA – może wskazywać na obecność choroby autoimmunologicznej, ale nie zawsze świadczy jednoznacznie o jej rozwinięciu. Dlatego pozytywny wynik powinien być skonsultowany z lekarzem i zazwyczaj wymaga dalszych badań, aby ustalić rodzaj i stopień zaawansowania choroby.
• Negatywny wynik testu ANA – często wyklucza obecność chorób autoimmunologicznych, ale nie w każdym przypadku; w niektórych rzadkich przypadkach wynik może pozostać ujemny, mimo obecności objawów.

Każdy wynik badania ANA powinien być interpretowany w kontekście innych badań i objawów klinicznych pacjenta, dlatego konsultacja z reumatologiem lub immunologiem jest kluczowa.

5 dni roboczych

Autoimmunodiagnostyka