Badanie panelu rozszerzonego na obecność substancji psychoaktywnych i leków to kompleksowy test toksykologiczny, który pozwala na wykrycie śladów narkotyków, leków nasennych, uspokajających i...

Narkotyki – panel rozszerzony (w moczu): benzoiloekgonina, metamfetamina, THC, oksazepan, amfetamina, morfina, sekobarbital, ecstazy XTC, metadon, nortryptylina,

Badanie panelu rozszerzonego na obecność substancji psychoaktywnych i leków to kompleksowy test toksykologiczny, który pozwala na wykrycie śladów narkotyków, leków nasennych, uspokajających i innych substancji mogących wpływać na organizm. Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce zatrucia, monitorowaniu terapii uzależnień oraz w sytuacjach wymagających kontroli trzeźwości lub przestrzegania zasad terapii lekowej.

Znaczenie badania

Panel rozszerzony obejmuje analizę następujących substancji:

• Benzoiloekgonina – główny metabolit kokainy, którego obecność wskazuje na spożycie tej substancji.
• Metamfetamina i amfetamina – silne środki pobudzające, stosowane rekreacyjnie lub jako leki (np. na ADHD).
• THC (tetrahydrokannabinol) – aktywny składnik marihuany, wykrywany zarówno w krótkim, jak i dłuższym okresie od zażycia.
• Oksazepam – lek uspokajający z grupy benzodiazepin, stosowany w terapii lęku i bezsenności.
• Morfina – opioid stosowany przeciwbólowo, ale także nadużywany jako narkotyk.
• Sekobarbital – barbituran używany jako środek nasenny, obecnie rzadziej przepisywany ze względu na ryzyko uzależnienia.
• Ecstasy (XTC) – popularny narkotyk rekreacyjny o działaniu psychoaktywnym, zawierający MDMA.
• Metadon – lek stosowany w terapii uzależnień od opioidów, ale również nadużywany poza wskazaniami medycznymi.
• Nortryptylina – trójpierścieniowy lek przeciwdepresyjny, który w wysokich dawkach może być toksyczny.

Badanie pomaga w identyfikacji obecności tych substancji, a także w ocenie ich poziomu w organizmie, co jest istotne w kontekście diagnostyki, leczenia i decyzji medycznych.

Kiedy warto wykonać badanie?

Test panelu rozszerzonego jest zalecany w następujących sytuacjach:

• Podejrzenie zatrucia substancjami psychoaktywnymi – nagłe objawy takie jak dezorientacja, utrata przytomności, drgawki czy problemy z oddychaniem.
• Monitorowanie terapii uzależnień – kontrola pacjentów w trakcie leczenia, np. metadonem.
• Diagnozowanie zaburzeń psychicznych lub neurologicznych, których przyczyną mogą być substancje psychoaktywne.
• Wypadki drogowe lub incydenty w pracy, gdzie istnieje podejrzenie użycia narkotyków lub alkoholu.
• Badania przesiewowe przed rozpoczęciem pracy w sektorach wymagających pełnej sprawności psychofizycznej, np. w transporcie lub budownictwie.

Jak przygotować się do badania?

Przygotowanie do badania zależy od sytuacji, w której jest ono wykonywane:

• Jeśli badanie jest wykonywane w trybie nagłym, np. po podejrzeniu zatrucia - brak specjalnych przygotowań.
• Jeśli badanie jest zaplanowane, warto:
  • Poinformuj personel medyczny o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach lub produktach roślinnych, które mogą wpłynąć na wynik testu.
  • Unikaj alkoholu oraz substancji psychoaktywnych przed badaniem.
  • Dostosuj się do ewentualnych zaleceń dotyczących bycia na czczo lub godziny pobrania próbki.

Badanie wykonuje się w moczu.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Wyniki badania są interpretowane jako:

• Pozytywne – obecność danej substancji lub jej metabolitu wskazuje na zażycie lub ekspozycję. Stężenie może świadczyć o czasie, jaki minął od spożycia, oraz o potencjalnym ryzyku dla zdrowia.
• Negatywne – brak wykrycia substancji w próbce, co wskazuje na jej niezażywanie lub niewystarczającą ilość do detekcji.

Podwyższone wartości mogą wskazywać na:

• Nadużycie narkotyków lub leków.
• Nieprawidłowe stosowanie przepisanych leków, np. w wyższych dawkach niż zalecane.
• Zatrucie lub przedawkowanie, co wymaga pilnej interwencji medycznej.

Każdy wynik pozytywny powinien być skonsultowany z lekarzem w celu wyjaśnienia przyczyn i oceny wpływu na zdrowie.

Badanie panelu rozszerzonego to skuteczny sposób na wykrycie i monitorowanie obecności substancji psychoaktywnych i leków w organizmie. Jest nieocenionym narzędziem w diagnostyce, leczeniu oraz ocenie stanu zdrowia pacjentów w sytuacjach nagłych i kontrolnych.

1 dzień roboczy

Toksykologia