Badanie prokalcytoniny (PCT) to czułe narzędzie diagnostyczne stosowane głównie w celu wykrywania i monitorowania ciężkich infekcji bakteryjnych oraz sepsy. Prokalcytonina jest białkiem produko...

Prokalcytonina

Nazwy oficjalne i zwyczajowe badania:

Badanie prokalcytoniny (PCT) to czułe narzędzie diagnostyczne stosowane głównie w celu wykrywania i monitorowania ciężkich infekcji bakteryjnych oraz sepsy. Prokalcytonina jest białkiem produkowanym przez organizm w odpowiedzi na infekcję bakteryjną, a jej poziom we krwi szybko wzrasta w trakcie intensywnej odpowiedzi zapalnej. W odróżnieniu od markerów zapalnych takich jak CRP, PCT pozwala dokładniej różnicować zakażenia bakteryjne od wirusowych, co ma ogromne znaczenie w przypadku podejrzenia sepsy – stanu zagrażającego życiu. Dzięki temu, pomiar prokalcytoniny jest nieocenionym wsparciem w podejmowaniu decyzji o antybiotykoterapii i monitorowaniu jej skuteczności.

Znaczenie badania Prokalcytoniny

Badanie prokalcytoniny odgrywa kluczową rolę w rozpoznawaniu poważnych infekcji bakteryjnych oraz w różnicowaniu ich od infekcji wirusowych. Jest szczególnie przydatne w ocenie ryzyka sepsy stanowiąc wczesny i swoistym marker. Jej stężenie narasta po 3-6 godzinach od rozpoczęcia infekcji, co umożliwia szybką diagnozę i znacząco poprawia rokowania pacjenta. Wzrost prokalcytoniny w krwiobiegu zachodzi w ciągu kilku godzin od początku infekcji bakteryjnej, co umożliwia szybszą reakcję na zagrożenie niż w przypadku innych wskaźników zapalnych. Oznaczana jest u chorych monitorowanych po zabiegach chirurgicznych, chorych w przebiegu uogólnionego zakażenia organizmu, a także przy rozległych oparzeniach, malarii, zakażeniach grzybiczych, martwiczej postaci ostrego zapalenia trzustki. Prokalcytonina może również pomóc w monitorowaniu skuteczności antybiotykoterapii i w podjęciu decyzji o jej ewentualnym zakończeniu, co zapobiega niepotrzebnemu stosowaniu antybiotyków i wspiera walkę z antybiotykoopornością.

Kiedy warto wykonać badanie?

Badanie prokalcytoniny warto rozważyć w przypadku objawów sugerujących ciężką infekcję, takich jak:

• Wysoka gorączka, dreszcze, osłabienie,
• Szybki spadek ciśnienia krwi,
• Zmiana świadomości, splątanie,
• Ból w okolicach zakażonych tkanek lub narządów.

Badanie jest także zlecane w szpitalach, szczególnie u pacjentów na oddziałach intensywnej terapii (OIT), w sytuacjach podejrzenia sepsy lub w przypadkach, gdy konieczne jest szybkie wykluczenie infekcji bakteryjnej jako przyczyny stanu zapalnego. Dodatkowo, może być pomocne przy monitorowaniu przebiegu antybiotykoterapii, szczególnie u pacjentów z osłabioną odpornością.

Jak przygotować się do badania?

• Badanie prokalcytoniny nie wymaga specjalnych przygotowań.
• Próbka krwi pobierana jest zazwyczaj z żyły łokciowej.
• Przed pobraniem krwi zgłoś personelowi medycznemu wszystkie przyjmowane leki, gdyż niektóre substancje mogą wpływać na wynik badania.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Norma dla poziomu prokalcytoniny wynosi zazwyczaj poniżej 0,05 ng/ml u zdrowych osób.

Wyższe wartości mogą świadczyć o:

• 0,5–2 ng/ml – umiarkowane zwiększenie, sugerujące infekcję miejscową lub wczesne stadium infekcji
• 2–10 ng/ml – silne podejrzenie infekcji bakteryjnej lub rozwijającej się sepsy
• >10 ng/ml – wysoce prawdopodobna sepsa lub ciężka infekcja bakteryjna

Znacznie podwyższony poziom prokalcytoniny może świadczyć o zaawansowanej sepsie, wymagającej natychmiastowej interwencji medycznej. W przypadku odchyleń lekarz indywidualnie ocenia wyniki w kontekście objawów pacjenta i jego stanu klinicznego, co pomaga w szybkim i precyzyjnym wdrożeniu leczenia.

1 dzień roboczy

Biochemia