Swoista enolaza neuronowa (NSE) to enzym występujący w komórkach nerwowych i komórkach neuroendokrynnych. Oznaczenie jej poziomu we krwi jest pomocne w diagnostyce i monitorowaniu chorób nowotwor...

Swoista enolaza neuronowa (rak oskrzela drobnokomórkowy rak układu nerwowego), NSE

Nazwy oficjalne i zwyczajowe badania:

Swoista enolaza neuronowa (NSE) to enzym występujący w komórkach nerwowych i komórkach neuroendokrynnych. Oznaczenie jej poziomu we krwi jest pomocne w diagnostyce i monitorowaniu chorób nowotworowych, takich jak rak drobnokomórkowy płuca (różnicowanie z rakiem niedrobnokomórkowym oraz innymi nowotworami płuc),nowotwory układu nerwowego, w tym neuroblastoma. NSE jest także stosowana jako marker biochemiczny do oceny skuteczności leczenia i wykrywania wznowy choroby.

Znaczenie badania

Badanie poziomu NSE w surowicy krwi odgrywa kluczową rolę w:

• Diagnostyce raka drobnokomórkowego płuca (SCLC) – NSE jest markerem nowotworowym z wyboru dla rozpoznania i monitorowania leczenia chorych na tę postać raka, który wskazuje na obecność aktywnej choroby.
• Monitorowaniu nowotworów układu nerwowego – takich jak neuroblastoma, glejaki, czy inne guzy neuroendokrynne.
• Wykrywanie innych nowotworów: rak rdzeniasty tarczycy, rak nerki oraz przerzuty do mózgu
• Ocena skuteczności leczenia – poziom NSE może zmniejszać się po skutecznej terapii.
• Wykrywaniu wznowy nowotworu – wzrost stężenia NSE po leczeniu może sygnalizować nawrót choroby.

NSE jest markerem nieswoistym, co oznacza, że jego podwyższony poziom może występować także w chorobach nienowotworowych, takich jak udary mózgu, urazy neurologiczne czy łagodne zmiany neuroendokrynne. Niewielki wzrost NSE obserwuje się także u pacjentów m.in. z zapaleniem płuc, przewlekłą chorobą obturacyjną płuc POCHP, zapaleniem opon mózgowych, urazami głowy, epilepsją organiczną, schizofrenią.

Kiedy warto wykonać badanie?

Badanie swoistej enolazy neuronowej zaleca się w następujących sytuacjach:

• Podejrzenie raka drobnokomórkowego płuca (SCLC) – u pacjentów z objawami, takimi jak przewlekły kaszel, duszności, utrata masy ciała lub zmęczenie.
• Diagnostyka nowotworów neuroendokrynnych – szczególnie w przypadku neuroblastomy, guza chromochłonnego nadnerczy czy innych guzów układu nerwowego.
• Monitorowanie leczenia onkologicznego – w celu oceny skuteczności terapii oraz wczesnego wykrycia wznowy nowotworu.
• Ocena neurologiczna – w przypadkach, gdy podejrzewa się urazy lub uszkodzenia układu nerwowego.

Jak przygotować się do badania?

Badanie polega na oznaczeniu poziomu NSE w surowicy krwi. Aby uzyskać miarodajny wynik:

• Przyjdź na badanie na czczo – zaleca się powstrzymanie od jedzenia na 8 godzin przed pobraniem krwi.
• Poinformuj personel medyczny o stosowanych lekach, szczególnie jeśli wpływają one na metabolizm lub funkcje neuroendokrynne.
• Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego na dobę przed badaniem, gdyż może on wpłynąć na wynik.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Podwyższony poziom NSE:

• Może wskazywać na aktywną postać raka drobnokomórkowego płuca lub nowotwory neuroendokrynne, takie jak neuroblastoma.
• Wzrost NSE obserwuje się również w niektórych stanach neurologicznych, jak udary, urazy mózgu czy choroby neurodegeneracyjne.

Obniżenie NSE po leczeniu:

• Sugeruje skuteczność terapii nowotworowej i zmniejszenie aktywności choroby.

Wzrost NSE po zakończeniu terapii:

• Może być wczesnym wskaźnikiem nawrotu choroby, wymagającym dalszej diagnostyki i monitorowania.

Oznaczenie NSE to cenne narzędzie w diagnostyce i monitorowaniu nowotworów neuroendokrynnych i chorób neurologicznych. Regularne pomiary poziomu NSE pozwalają na wczesne wykrycie zmian w przebiegu choroby, ocenę skuteczności leczenia oraz szybką reakcję na potencjalne wznowy. W przypadku nieprawidłowego wyniku lekarz zleci dodatkowe badania obrazowe lub histopatologiczne, aby potwierdzić diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie.

6 dni roboczych

Markery onkologiczne