Witamina B1, czyli tiamina, to niezbędny składnik odżywczy, który odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, sercowo-naczyniowego oraz procesach metabolicznych organi...

Witamina B1 – tiamina

Witamina B1, czyli tiamina, to niezbędny składnik odżywczy, który odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, sercowo-naczyniowego oraz procesach metabolicznych organizmu. Witamina B1 (tiamina) występuje w mięsie i jego przetworach, produktach zbożowych oraz warzywach. Oznaczenie poziomu witaminy B1 we krwi jest pomocne w diagnostyce niedoborów, które mogą prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowotnych, takich jak polineuropatia, encefalopatia Wernickego czy choroba beri-beri. Badanie pozwala na ocenę stanu odżywienia organizmu oraz skuteczności suplementacji tiaminy.

Znaczenie badania

Tiamina jest niezbędna do prawidłowego metabolizmu węglowodanów i produkcji energii w organizmie. Zapotrzebowanie wzrasta u osób palących papierosy, nadużywających alkohol, pijących w dużych ilościach kawę i herbatę, będących po zabiegach chirurgicznych oraz znajdujących się w sytuacjach stresowych. Jej niedobór może prowadzić do objawów takich jak:

• osłabienie mięśni, drżenie rąk,
• zmęczenie i problemy z koncentracją,
• mrowienie i drętwienie kończyn (polineuropatia),
• zaburzenia rytmu serca,
• problemy trawienne, utrata apetytu.

Badanie poziomu witaminy B1 pozwala wykryć niedobory, które mogą wynikać z niedostatecznej podaży w diecie, zaburzeń wchłaniania lub zwiększonego zapotrzebowania.

Kiedy warto wykonać badanie?

Oznaczenie poziomu tiaminy zaleca się w następujących sytuacjach:

• Podejrzenie niedoboru witaminy B1, szczególnie u osób z objawami neurologicznymi lub sercowo-naczyniowymi.
• Przewlekłe spożywanie alkoholu, które znacznie zwiększa ryzyko niedoborów tiaminy.
• Choroby przewodu pokarmowego, takie jak celiakia, choroba Crohna czy niewydolność trzustki, które mogą zaburzać wchłanianie witamin.
• Długotrwała niedożywienie lub diety eliminacyjne ubogie w produkty zawierające tiaminę (np. ryż, zboża pełnoziarniste, mięso).
• Diagnostyka u pacjentów z encefalopatią Wernickego lub zespołem Korsakowa.
• Ocena skuteczności suplementacji tiaminy u osób z niedoborem.

Jak przygotować się do badania?

Badanie poziomu witaminy B1 we krwi wymaga przestrzegania kilku prostych zaleceń:

1. Na czczo – najlepiej zgłoś się na badanie po co najmniej 8-godzinnej przerwie od ostatniego posiłku.
2. Unikaj suplementów – jeśli to możliwe, nie stosuj suplementów zawierających witaminę B1 na kilka dni przed badaniem (chyba że lekarz zaleci inaczej).
3. Unikaj alkoholu – co najmniej 24 godziny przed badaniem zrezygnuj ze spożycia alkoholu, który wpływa na metabolizm tiaminy.

Próbka krwi pobierana jest z żyły, a wyniki są zazwyczaj dostępne w ciągu kilku dni.

Odchylenia od wartości referencyjnych

Normy dla poziomu tiaminy we krwi mogą różnić się w zależności od laboratorium, ale zazwyczaj wynoszą:

• 20–50 µg/l (w surowicy)
• 70–180 nmol/l (w osoczu).

Niedobór witaminy B1:

• Może być wynikiem:
• • • niedożywienia lub złego wchłaniania,
    • przewlekłego spożycia alkoholu,
    • chorób przewodu pokarmowego,
    • zwiększonego zapotrzebowania na tiaminę, np. w ciąży, podczas laktacji czy w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego.
• Objawia się osłabieniem, drżeniem, neuropatią obwodową, a w ciężkich przypadkach może prowadzić do encefalopatii Wernickego lub choroby beri-beri.

Podwyższony poziom witaminy B1:

• Rzadko występuje i zazwyczaj jest wynikiem nadmiernej suplementacji tiaminy.

Interpretacja wyników badania powinna być przeprowadzona przez lekarza, który uwzględni objawy kliniczne pacjenta oraz historię chorobową. Wykrycie niedoboru pozwala na szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia, zapobiegając poważnym powikłaniom. Regularne monitorowanie poziomu tiaminy może być kluczowe dla osób z grupy ryzyka niedoborów.

10 dni roboczych

Biochemia