Chlamydia Trachomatis – objawy zakażenia, jego diagnostyka i leczenie

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), każdego dnia ponad milion osób na całym świecie zaraża się chorobami wenerycznymi, a liczba zdiagnozowanych przypadków w Polsce wzrosła o 30% w ostatnich kilku latach. Najwięcej przypadków dotyczy zakażenie bakterią Chlamydia trachomatis – aż 40% Polaków miało z nią kontakt.

Chlamydia trachomatis co to za bakteria?

Chlamydia trachomatis to ziarenkowata, gram-ujemna, tlenowa bakteria wewnątrzkomórkowa, charakteryzująca się oryginalnym cyklem rozwojowym i brakiem zdolności do produkcji własnego ATP (stąd określenie „pasożyt energetyczny”).

Po dostaniu się do organizmu, te mikroorganizmy przyłączają się do komórek gospodarza, wnikają do ich wnętrza, tam się rozmnażają, a następnie rozprzestrzeniają się po organizmie wraz z krwią.

Charakterystyczną cechą jest cykl rozwojowy, w którym występują dwie główne formy: ciałko podstawowe i ciałko siateczkowate. Pierwsza forma jest zakaźna, niezdolna do podziałów, a jej struktura zapewnia odporność na czynniki środowiskowe, co umożliwia przetrwanie poza organizmem do momentu zakażenia. Po wniesieniu do komórek, bakteria przekształca się w ciałko siateczkowate, cechujące się intensywnym metabolizmem, zdolnością do podziałów i zakaźnością.

Ch. trachomatis występuje w trzech biotypach, odpowiedzialnych za różne infekcje. Może powodować: ziarnicę weneryczną w okolicy pachwin (serotypy L1-L3), rozwój jaglicy (A-C), infekcje układu moczowo-płciowego, zapalenie płuc u dzieci oraz zapalenie spojówek u dorosłych i dzieci (D-K).

Jak można się zarazić chlamydią?

Przeniesienie patogenu następuje zwykle poprzez bezpośredni kontakt błon śluzowych (pochwy, odbytu) podczas stosunku płciowego lub oralnego, a u niemowląt podczas porodu przez kanał szyjki macicy. Najwięcej zakażeń występuje u osób w wieku od 15 do 25 lat i częściej dotyczą one kobiet niż mężczyzn. W Europie zarejestrowane zakażenia dotyczą około 51% heteroseksualnych kobiet i 35% mężczyzn. Infekcje okołoporodowe stanowią mniej niż 1%, a pozostałe przypadki to zakażenia u homoseksualnych mężczyzn (10%).

Szacuje się, że ryzyko zakażenia Chlamydia trachomatis wynosi 10% w przypadku jednorazowego stosunku waginalnego i około 55% dla osób, które miały co najmniej dwóch partnerów seksualnych w ciągu 6 miesięcy.

Jakie są objawy chlamydiozy?

Większość zarażonych kobiet (około 70-95%) i ponad 50% zakażonych mężczyzn nie ma objawów zakażenia Chlamydia trachomatis. W pozostałych przypadkach u kobiet po 10-14 dniach od kontaktu mogą wystąpić krwawienia, zapalenie szyjki macicy z wydzieliną śluzową i ropną, obrzęk lub owrzodzenie cewki moczowej, dysuria, upławy, ból brzucha i podbrzusza.

U mężczyzn występuje zapalenie cewki moczowej z towarzyszącą dysurią, wydzielina z cewki moczowej lub zapalenie najądrzy. W przypadku chlamydiozy mogą również wystąpić zapalenie spojówek, odbytu, gardła oraz zapalenie płuc u noworodków.

Chlamydia może również powodować ziarnicę weneryczną w okolicy pachwin (serotypy L1-L3), gdzie w pobliżu narządów płciowych lub odbytu mogą pojawić się nadżerki. Po 2-6 tygodniach powiększenie węzłów chłonnych, ból podczas oddawania moczu, ból podczas defekacji, ból brzucha, ból stawów wraz z gorączką, dreszczami i ogólnym osłabieniem.

Jakie badania należy zrobić w kierunku chlamydii?

W celu potwierdzenia lub wykluczenia zakażenia chlamydią najczęściej stosowanymi testami diagnostycznymi są testy wykrywające DNA bakterii Chlamydia trachomatis przy użyciu metody Real-time PCR (czułość 90-95%). Tego rodzaju badanie pozwala na czułe i precyzyjne wykrycie materiału genetycznego bakterii w próbkach takich jak: mocz, wymazy z pochwy, szyjki macicy, cewki moczowej lub odbytu. Ponadto, istnieją również testy serologiczne, które wykrywają obecność przeciwciał przeciwko Chlamydia trachomatis w surowicy krwi. Takie badanie może być przydatne w przypadku przewlekłych zakażeń lub u osób, u których nie można pobrać wymazów. W przypadku zakażeń u noworodków, można również przeprowadzić badanie mikrobiologiczne wymazu z nosa lub gardła. Ostateczny wybór odpowiedniego testu zależy od klinicznego podejrzenia zakażenia i zaleceń lekarza.

Kiedy zrobić badania w kierunku chlamydii?

Wskazaniem do wykonania badania jest:

• wiek kobiety poniżej 25 roku życia,
• nowy partner seksualny lub większa liczba partnerów,
• wystąpienie upławów, ostrego bólu w okolicy miednicy,
• wystąpienie objawów zapalenia cewki moczowej u mężczyzn,
• wystąpienie zapalenia najądrza, zapalenia odbytu, zapalenia spojówek,
• zapalenie płuc u noworodków,
• zakażenie innymi patogenami układu moczowo-płciowego,
• profilaktyka w ciąży.

Leczenie chlamydiozy

Najczęściej zakażenie bakterią Chlamydia trachomatis leczy się za pomocą doksycykliny, azytromycyny lub erytromycyny. Badania wykazały, że największą skuteczność wykazują klindamycyna, ryfampicyna oraz antybiotyki z grupy tetracyklin i makrolidów.

Czy chlamydią można się zarazić kilka razy?

Niestety, ale przechorowanie chlamydiozy nie uodparnia na przyszłe zakażenia, a wyleczona infekcja może nawracać. Nie ma szczepionki przeciwko chlamydiozie, dlatego ważne jest stosowanie odpowiednich środków antykoncepcyjnych, czyli prezerwatyw, podczas stosunków płciowych.

Powikłania nieleczonej chlamydiozy

Nieświadome nosicielstwo patogenów układu moczowo-płciowego może mieć katastrofalne skutki nie tylko dla samego zakażonego i jego partnera. Nieleczone zakażenie może prowadzić do wystąpienia zespołu Reitera (jednoczesne zapalenie cewki moczowej i spojówek), jaglicy, która może prowadzić do ślepoty, chlamydialnego zapalenia stawów (SARA), a u dzieci poważnego, śródmiąższowego zapalenia płuc oraz infekcji nosogardzieli i spojówek. Rozprzestrzenienie zakażenia do jamy otrzewnej i tworzenie ropni wątrobowych lub wokół wyrostka robaczkowego może powodować objawy przypominające ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego lub ostre zapalenie wyrostka robaczkowego (zespół Fitz Hugh Curtisa).

Zakażenie Chlamydią trachomatis predysponuje do długotrwałego zakażenia HPV, trzykrotnie zwiększa ryzyko zakażenia wirusem HIV i jest czynnikiem wspomagającym rozwój raka szyjki macicy.

Zakażenie chlamydią a ciąża

Liczne badania wskazują na silną korelację pomiędzy infekcjami poszczególnymi patogenami układu moczowo-płciowego a trudnościami w zajściu w ciążę, utrzymaniu jej oraz powikłaniami zdrowotnymi dla nowo narodzonego dziecka. Przewlekłe stany zapalne w narządach płciowych kobiet mogą prowadzić do powstawania ropni, zrostów oraz zbliznowaceń jajowodów.Skutkiem tego mogą być mechaniczna niepłodność i zwiększone ryzyko ciąży pozamacicznej.Istnieje również ryzyko przeniesienie zakażenia z matki na noworodka podczas porodu.

Powikłania nieleczonej chlamydiozy u mężczyzn

U mężczyzn, najczęstszym powikłaniem jest zapalenie najądrza, które powoduje silne dolegliwości bólowe i może prowadzić do ograniczenia płodności lub w przypadku zajęcia obu jąder, do bezpłodności z powodu niedrożności kanalików nasiennych oraz dysfunkcji plemników wynikającej z wywołanej autoimmunologicznej reakcji przeciwko plemnikom.