Choroba Bechterewa (inaczej zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, w skrócie ZZSK) to choroba zapalna kręgosłupa i stawów prowadząca do ich zesztywnienia. Najczęściej diagnozowana jest u osób pomiędzy 30 a 40 rokiem życia. Choroba 2-3 razy częściej dotyka mężczyzn i w ich przypadku ma cięższy przebieg. W Polsce odsetek zachorowań wynosi 0,05-0,2% populacji.
Spis treści
Co to jest choroba Bechterewa?
Jest to przewlekły, postępujący proces zapalny obejmujący dyski międzykręgowe i więzadła kręgosłupa oraz stawy, zwłaszcza krzyżowo-biodrowe. W miejscach zmienionych chorobowo szybko dochodzi do odkładania soli wapnia, a następnie do kostnienia i stopniowego usztywniania. Proces postępuje w różnym tempie, ale nieuchronnie prowadzi do zmniejszenia ruchomości kręgosłupa. Chory często przyjmuje postawę wymuszoną przez sztywność. W zaawansowanym stadium choroby w miejscu elastycznych połączeń kręgów powstają sztywne zespolenia kostne co prowadzi do niepełnosprawności ruchowej.
Przyczyny zachorowania na ZZSK
Uważa się, że za rozwój choroby Bechterewa odpowiada kilka różnych czynników autoimmunologicznych, środowiskowych oraz genetycznych. Zwłaszcza czynnik genetyczny ma kluczowe znaczenie dla rozwoju poważnej postaci ZZSK. Jeśli pacjent ma rodzica lub rodzeństwo, które choruje na tę chorobę, ryzyko zachorowania wzrasta nawet 10-20 razy. Wszystko to dzieje się za sprawą genu kodującego antygen HLA-B27, który jest obecny w DNA. Ustalono, że 90% chorych rasy białej ma gen kodujący HLA-B27, dlatego uważa się, że antygen HLA-B27 jest markerem genetycznym ZZSK.
Oprócz predyspozycji genetycznych, do innych czynników sprzyjających wystąpieniu ZZSK należą:
- problemy z układem odpornościowym,
- infekcje bakteryjne (np. żołądkowo-jelitowe, moczowo-płciowe),
- koniec okresu dojrzewania i towarzyszące mu zmiany hormonalne.
Najczęściej występujące objawy w chorobie Bechterewa
- Ogólne osłabienie i stany podgorączkowe,
- brak apetytu i chudnięcie,
- poranny ból i sztywność pleców ustępujące po ćwiczeniach,
- ból i ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym i piersiowym kręgosłupa, (pochylona postawa i obracanie całym ciałem),
- ból w klatce piersiowej, który nasila się podczas kaszlu i kichania,
- ograniczona ruchomość stawów,
- bóle i puchnięcie kolan, kostek oraz bóle pięt (najczęściej gdy choroba rozprzestrzeniła się na inne stawy),
- tępy ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, który promieniuje do pośladków – ból może powodować ograniczenie ruchomości nóg
- ból w okolicy żeber i niemożność nabrania głębokiego wdechu spowodowana zmniejszoną rozszerzalnością klatki piersiowej.
Choroba Bechterewa może dawać również inne objawy będące efektem rozprzestrzeniania się choroby:
- zapalenia błony naczyniowej oka,
- zapalenie zastawek aorty,
- zmiany zapalne jelit, na skórze i błonach śluzowych.
Choroba postępuje powoli, ale z czasem powoduje ból, utratę sprawności ruchowej i niepełnosprawność. Nieleczona może też prowadzić do licznych późnych powikłań takich jak: osteoporoza, choroby zapalne układu pokarmowego, zwłóknienie i infekcje płuc oraz choroby układu krążenia w wyniku stanów zapalnych.
Jak zdiagnozować chorobę Bechterewa?
Podstawowym badaniem w diagnostyce ZZSK jest badanie obrazowe, czyli RTG lub MRI (rezonans magnetyczny) stawów krzyżowo-biodrowych. Ponadto lekarz zleca badania laboratoryjne: oznaczenie antygenu HLA-B27 (markera genetycznego tej choroby) oraz wskaźniki stanu zapalnego (OB, CRP) i morfologię krwi 25 par.
Czy da się wyleczyć z ZZSK?
Choroba Bechterewa nie można w pełni wyleczyć, jednak nowoczesne metody rehabilitacji oraz skuteczne leki pozwalają jednak pacjentom zachować sprawność i samodzielność przez wiele lat.
W leczeniu ZZSK zwykle stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), kortykosteroidy oraz leki immunosupresyjne. Poprawę kondycji chorych dają również nowoczesne leki biologiczne, czyli inhibitory interleukiny 17 lub blokery TNF-α.
Jeśli zmiany zwyrodnieniowe są znaczne, w zaawansowanych stadiach choroby, pacjent może zostać skierowany na operację.
