Mononukleoza zakaźna, znana również pod nazwą choroby pocałunków czy gorączki gruczołowej. Jest to jedna z najczęstszych ludzkich infekcji wirusowych. Przenosi się głównie drogą śliny (stąd potoczna nazwa choroba pocałunków), ale możliwe są także inne drogi zakażenia, takie jak kontakt z przedmiotami, na których znajdują się śladowe ilości wirusów (np. szklanki, sztućce).
Spis treści
Co to jest mononukleoza zakaźna?
Jest to infekcja wirusowa, która wpływa na organizm człowieka w sposób kompleksowy, prowadząc do szeregu objawów ogólnoustrojowych. Wywołana jest przez wirus Epsteina-Barr (EBV), należący do rodziny herpeswirusów, co tłumaczy jej długotrwały przebieg i możliwość reaktywacji z okresowym wydalaniem wirusów w płynach ustrojowych. Choć może ona dotknąć osoby w każdym wieku, najczęściej diagnozowana jest u młodych ludzi, w szczególności u nastolatków i młodych dorosłych.
Objawy mononukleozy zakaźnej
Rozpoznanie mononukleozy zakaźnej nie jest w rzeczywistości proste. Zwłaszcza na samym początku, kiedy objawy choroby pocałunków mogą być podobne do innych chorób wirusowych. Zwykle zaczyna się dość niewinnie:
– zmęczenie,
– gorączka,
– zatkany nos,
– ból głowy,
– apatia,
– obrzęk powiek,
– ból gardła.
Jednak zanim się obejrzysz, możesz mieć do czynienia z:
– bólami brzucha,
– powiększonymi węzłami chłonnymi (szczególnie widocznymi na szyi),
– powiększoną śledzioną i wątrobą,
– wysypką (np. po podaniu antybiotyku – amoksycyliny),
– żółtaczką.
Symptomy ujawniają się mniej więcej miesiąc po infekcji i mogą utrzymywać się przez wiele tygodni. Odczucie zmęczenia może się przedłużać przez kilka miesięcy.
Mononukleoza u dzieci i dorosłych
Objawy mononukleozy u dzieci i dorosłych są podobne, jednak sposób, w jaki organizm radzi sobie z infekcją, może się różnić w zależności od wieku i ogólnego stanu zdrowia. Mononukleoza u dzieci często przebiega łagodnie, a jej objawy mogą być mylone z przeziębieniem lub grypą.
Mononukleoza u dorosłych może przebiegać z większą intensywnością. Dorosłym częściej niż dzieciom towarzyszą dodatkowe objawy, takie jak żółtaczka czy powiększenie wątroby i śledziony, które mogą wskazywać na konieczność intensywniejszego leczenia. W przeciwieństwie do dzieci, dorośli są bardziej narażeni na długotrwałe skutki mononukleozy. W tym zmęczenie postwirusowe, które może trwać miesiące.
Diagnostyka mononukleozy zakaźnej
Gdy zaczynają pojawiać się podejrzenia dotyczące możliwego związku z mononukleozą zakaźną, istotne jest rozpoczęcie procedury diagnostycznej. Do tego celu zaleca się konsultacje z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarz przeprowadzi odpowiedni wywiad medyczny oraz zbada fizykalnie. Lekarz może zdecydować o przeprowadzeniu badań krwi, celem wykrycia charakterystycznych przeciwciał lub anomalii w morfologii krwi (z rozmazem), co jest typowe dla tej choroby.
W przypadku, gdy wstępna diagnostyka wskazuje na wynik ujemny, a jednak pojawia się podejrzenie zachorowania na mononukleozę, zaleca się dokonanie ponownego testu po okresie jednego tygodnia. Celem tego działania jest sprawdzenie, czy w organizmie rozwinęły się przeciwciała heterofilne i/lub specyficzne przeciwciała anty-EBV, co umożliwiłoby potwierdzenie lub wykluczenie infekcji wirusem EBV.
Leczenie mononukleozy zakaźnej
Obecnie nie ma specyficznego leczenia na mononukleozę zakaźną ani leku, który mógłby zwalczyć wirusa EBV. Leczenie skupia się głównie na łagodzeniu objawów i wspomaganiu systemu odpornościowego, aby organizm mógł samodzielnie pokonać infekcję.
Oto kilka ogólnych zaleceń dotyczących leczenia:
– Odpoczynek: odpoczynek jest kluczowy w początkowym stadium choroby, ponieważ ciało walczy z infekcją. W przypadku uczucia zmęczenia najlepiej odpoczywać i unikać ciężkich ćwiczeń lub nadmiernego wysiłku fizycznego, zwłaszcza że mononukleoza może prowadzić do powiększenia śledziony, co zwiększa ryzyko jej pęknięcia przy urazie lub upadku. Osoby ćwiczące fizycznie, powinny się powstrzymać od wysiłku do czasu normalizacji rozmiaru śledziony.
– Płyny: pij dużo wody i płynów, aby uniknąć odwodnienia, szczególnie jeśli występuje gorączka.
– Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe: leki dostępne bez recepty, takie jak ibuprofen lub paracetamol, mogą pomóc w zwalczaniu bólu i gorączki.
– Zdrowa dieta: zbilansowana dieta bogata w owoce, warzywa i białko może wspierać system odpornościowy.
– Unikanie alkoholu: zaleca się unikanie alkoholu, ponieważ może on dodatkowo obciążać organizm
Podsumowanie
Niezbędne jest monitorowanie charakterystycznych symptomów i ogólnego stanu zdrowia, aby w przypadku konieczności skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Epstein-Barr Virus (EBV) jest rozpowszechniany głównie za pośrednictwem śliny, co uzasadnia zalecenie unikania wspólnego użytkowania sztućców, kubków lub innych przedmiotów, które mogły być używane przez osobę zakażoną. Zaleca się również ograniczenie bezpośredniego kontaktu fizycznego, takiego jak pocałunki, z jednostkami potencjalnie zakażonymi.
