Wykluczyłaś celiakię i alergię na pszenicą a nadal nie możesz zjeść kajzerki bez dolegliwości pokarmowych? Powodem może być nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS). Trudno oszacować ilu Polaków zmaga się z NCGS, ponieważ nie ma obecnie badania, którego wynik jednoznacznie by ją wykluczył lub Jak więc rozpoznać nieceliakalną nadwrażliwość na gluten?
Spis treści
Co to jest nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS)?
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten dotyka głównie u dorosłych, najczęściej kobiety. Przyczyny zachorowania nie są dobrze poznane, ale mogą mieć częściowo podłoże genetyczne i być związane z aktywacją układu odpornościowego.
Jeśli u pacjenta wykluczono celiakię, ale po spożyciu glutenu ma objawy jelitowe lub/i pozajelitowe, to być może cierpi na nieceliakalną nadwrażliwość na gluten. Występujące objawy mogą mieć kilka przyczyn. Może być to reakcja immunologiczna na słabo strawione składniki glutenu lub bezpośrednie szkodliwe działanie niedotrawionych resztek. Rozważa się również wpływ mikrobioty, której niedostateczne rozwinięcie może przyczyniać się do niecałkowitego strawienia glutenu i prawdopodobnie innych niebiałkowych składników pszenicy np. fruktanów. Wszystko wraca do normy po usunięciu z diety produktów z glutenem.
Jakie są objawy nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten (NCGS)?
U chorych na NCGS objawy pojawiają się kilka godzin lub kilka dni po spożyciu posiłku zawierającego gluten.
Najczęściej występują objawy żołądkowo-jelitowe:
- ból brzucha,
- biegunka,
- nudności,
- wzdęcia,
- zaburzenia rytmu wypróżnień.
Mogą również występować inne objawy:
- zmniejszenie masy ciała,
- przewlekłe zmęczenie,
- problemy z koncentracją,
- zaburzenia depresyjne,
- nadpobudliwość,
- niedokrwistość,
- rumień,
- wysypka,
- ból głowy,
- bóle kości i stawów,
- skurcze mięśni,
- drętwienie kończyn,
- zapalenie błony śluzowej jamy ustnej.
Jak zdiagnozować nieceliakalną nadwrażliwość na gluten?
W pierwszej kolejności należy wykluczyć celiakię. Aby wykluczyć celiakię możemy wykonać genetyczne badanie HLA-DQ2 i HLA-DQ8 z krwi żylnej. Negatywny wynik tego badania pozwala wykluczyć celiakię z 99% pewnością. Ponadto można wykonać badania z krwi przeciwendomysialne (anty-EMA) i przeciw transglutaminazie 2 (anty-tTG2) oraz badanie histopatologiczne wycinka błony śluzowej jelita.
Następnie należy wykluczyć alergię na pszenicę – wystarczy zrobić oznaczenie przeciwciał IgE dla glutenu w surowicy krwi. Wynik negatywny wyklucza alergię na pszenicę.
Po wykluczeniu celiakii i alergii na pszenicę lekarz zaleci pacjentowi 6 tygodniową dietę bezglutenową. U osoby z NCGS po 6 tygodniach diety bezglutenowej nastąpi widoczna poprawa. Jeśli po ponownym wprowadzaniu glutenu objawy powrócą to jest to potwierdzenie nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten. Jest to test eliminacji i ekspozycji.
Jak się przygotować do badań?
Zarówno badanie HLA-DQ2 i HLA-DQ8 jak i przeciwciała IgE specyficzne gluten przeprowadzamy z surowicy krwi. Do pobrania nie trzeba się specjalnie przegotowywać. Pacjent nie musi być na czczo i nie musi odstawiać zażywanych ma stałe leków. Krew do tych badań możemy pobrać o dowolnej porze dnia.
Badanie badanie HLA-DQ2 i HLA-DQ8 możemy wykonać również z wymazu pobranego z wewnętrznej strony policzka. Na godzinę przed pobraniem wymazu pacjent nie powinien jeść ani pić, żuć gumy, palić ani myć zębów.
Dieta przy nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten
W przypadku NCGS zalecana jest eliminacja glutenu z diety. W zależności od nasilenia NCGS niewielkie ilości glutenu w diecie mogą być tolerowane.
