W Polsce rak jajnika zajmuje piąte miejsce wśród nowotworów u kobiet. Choć śmiertelność chorych w ostatnich latach zaczęła spadać to nadal jest bardzo wysoka. Na przeżycie 5 lat może liczyć ok. 40% chorych Polek. Im wyższy stopień zaawansowania choroby w momencie wykrycia tym mniejsza skuteczność leczenia. Tymczasem wykrycie raka jajnika w I stadium zwiększa 5-letnią przeżywalność do 89% a w II stadium do 70%.
Spis treści
- 1 Co to jest marker nowotworowy CA 125?
- 2 Co to jest algorytm ROMA
- 3 Kto powinien sobie zbadać markery nowotworowe?
- 4 Co oznacza podwyższony CA 125?
- 5 Nowotwór jajnika objawy
- 6 Jak szybko rozwija się rak jajnika?
- 7 Kto jest narażony na nowotwór jajnika?
- 8 Jak wygląda badanie markerów nowotworowych?
- 9 Oznaczanie CA 125 w czasie leczenia nowotworu jajnika
Co to jest marker nowotworowy CA 125?
Marker nowotworowy CA 125, inaczej znacznik nowotworowy to specyficzny kompleks białkowy występujący w niewielkiej ilości m.in.: w komórkach nabłonkowych wyściełających jajniki, jajowody i endometrium. Jego podwyższony poziom we krwi możemy stwierdzić m.in. u osoby chorej na raka jajnika. Oznaczanie markera nowotworowego CA 125 ma decydujące znaczenie w diagnostyce, leczeniu oraz monitorowaniu raka jajnika (wysoka czułość badania ok. 80%). CA 125 należy oznaczyć także przed rozpoczęciem leczenia nowotworu, aby ustalić wartość wyjściową niezbędną do monitorowania skuteczności podjętego leczenia.
Co to jest algorytm ROMA
Marker Ca 125 jest również parametrem wykorzystywanym w obliczeniu tekstu ROMA. Algorytm ROMA (z ang. Risk of Ovarian Malignancy Algorithm) jest wyliczany na podstawie oznaczonych stężeń dwóch markerów nowotworowych CA124 i HE4 oraz z uwzględnieniem statusu menopauzalnego kobiety. Na jego podstawie można zaklasyfikować kobiety do wysokiej lub niskiej grupy ryzyka rozwoju raka jajnika. Wykonanie oznaczeń obu markerów jednocześnie i wyliczenie wartości ROMA zwiększa wartość diagnostyczną tych badań
Kto powinien sobie zbadać markery nowotworowe?
Markery nowotworowe zdecydowanie powinny zbadać osoby, podejrzewające u siebie nowotwór oraz z grupy podwyższonego ryzyka na zachorowanie: te u których w rodzinie występowały nowotwory lub mające predyspozycje genetyczne w kierunku nowotworów – nosicielki wadliwych genów z mutacją BRCA1 i BRCA2 (mutacje zwiększające ryzyko wystąpienia nowotworów jajnika i piersi) to około 5-10% przypadków zachorowań.
Co oznacza podwyższony CA 125?
Antygen CA 125 w niewielkiej ilości występuje w zdrowym organizmie. Jego poziom może nieznacznie wzrosnąć na początku ciąży, podczas miesiączki, u kobiet chorych na endometriozę, w stanach zapalnych w obrębie miednicy mniejszej oraz rzadko w przypadku zapalenia lub marskości wątroby. Zwykle wartości te są niższe niż 70 j/ml. Podwyższony poziom antygenu CA 125 obserwujemy również u kobiet chorych na nowotwór szyjki macicy.
Nowotwór jajnika objawy
Rak jajnika rozwija się bardzo szybko czasem nawet coroczna kontrola ginekologiczna to za mało, by go wykryć we wczesnym stadium. W początkowym stadium widoczne objawy nie występują. Później objawy też są niespecyficzne, np.: ból brzucha, ból pleców, wzdęcia, uczucie przelewania w brzuchu, powiększenie obwodu brzucha, i mogą być pomylone z objawami innych schorzeń.
Widoczna w badaniu USG torbiel jajnika i podwyższony poziom CA 125 (powyżej 70 j/ml) pozwalają z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że mamy do czynienia ze zmianami nowotworowymi. Oczywiście kluczowy dla potwierdzenia takiej diagnozy będzie wynik biopsji.
Jak szybko rozwija się rak jajnika?
Nowotwór jajnika rozwija się szybko, bywa że nawet zalecane badanie ginekologiczne raz do roku nie daje gwarancji wykrycia go we wczesnym stadium. W przeciągu roku guz może się urosnąć na tyle, że na skuteczne leczenie będzie za późno. Rak jajnika najczęściej dotyka kobiety w okresie postmenopauzalnym.
Kto jest narażony na nowotwór jajnika?
Nowotwór jajnika może wystąpić u kobiet młodszych i starszych.
- Szczególnie narażone są kobiety po menopauzie.
- Kobiety bezdzietne oraz te, które rodziły po raz pierwszy po 35 roku życia.
- Kobiety po nieskutecznych stymulacjach
- Kobiety mające zmutowane geny BRCA1 i BRCA2.
- Inne czynniki ryzyka to otyłość, zespół Lyncha, zespół dziedzicznego raka sutka.
Jak wygląda badanie markerów nowotworowych?
Materiałem do oznaczenia stężenia markerów nowotworowych jest krew żylna. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać i można je zrobić o dowolnej porze dnia. Pacjent nie musi być na czczo oraz nie musi odstawiać zażywanych leków ani suplementacji.
Wynik oznaczenia CA 125 będzie dostępny do 24h on-line.
Jeśli masz podwyższony poziom CA 125 umów się na konsultację ze swoim lekarzem pierwszego kontaktu lub ginekologiem. Lekarz powie ci jakie badania należy zrobić w następnej kolejności i do jakiego specjalisty się udać. Oznaczanie antygenu CA 125 jest jednym z elementów diagnostyki raka jajnika, ale nie jedynym! Dopiero w połączeniu z historią pacjenta, badaniami obrazowymi, badaniem histopatologicznym wycinka zmiany stanowi narzędzie diagnostyczne.
Oznaczanie CA 125 w czasie leczenia nowotworu jajnika
Również przed rozpoczęciem leczenia nowotworu jajnika lekarz zleci oznaczenie poziomu CA 125 ponieważ jego wynik będzie punktem odniesienia dla kolejnych oznaczeń. Dzięki temu lekarz będzie mógł monitorować skuteczność skuteczności leczenia – zarówno chemioterapii jak i operacji.
Sprawdź badanie antygenu nowotworowego CA 125 w naszym sklepie.