Jonogram, czyli badanie elektrolitów, to jedno z najważniejszych badań laboratoryjnych, które ocenia stężenie podstawowych jonów w osoczu krwi: sodu (Na⁺), potasu (K⁺) i chlorków (Cl⁻). ...

Jonogram (sód, potas, chlorki)

Jonogram, czyli badanie elektrolitów, to jedno z najważniejszych badań laboratoryjnych, które ocenia stężenie podstawowych jonów w osoczu krwi: sodu (Na⁺), potasu (K⁺) i chlorków (Cl⁻). Elektrolity te odpowiadają za równowagę wodno-elektrolitową, kwasowo-zasadową oraz prawidłową pracę serca, mięśni i układu nerwowego. Nawet niewielkie odchylenia ich poziomu mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Znaczenie badania

Jonogram pozwala na ocenę stanu ogólnego organizmu oraz wykrycie zaburzeń metabolicznych, hormonalnych czy nerkowych. Obejmuje oznaczenie:

• Sód (Na⁺) – norma: 132–146 mmol/l
  Główny kation pozakomórkowy, reguluje gospodarkę wodną i ciśnienie tętnicze, a także wpływa na pracę mózgu i mięśni.
• Potas (K⁺) – norma: 3,5–5,5 mmol/l
  Najważniejszy elektrolit wewnątrzkomórkowy. Uczestniczy w przewodnictwie nerwowym i kurczliwości mięśni, w tym mięśnia sercowego.
• Chlorki (Cl⁻) – norma: 99–109 mmol/l
  Wspierają utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej i wodno-elektrolitowej. Ich poziom często zmienia się równolegle z sodem.

Podane zakresy referencyjne (normy) mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium wykonującego badania.

Kiedy warto wykonać badanie?

Wskazania do wykonania jonogramu to m.in.:

• osłabienie, zmęczenie, senność
• skurcze mięśni, drgawki
• nudności, wymioty, biegunki
• zaburzenia rytmu serca
• obrzęki i zaburzenia ciśnienia tętniczego
• monitorowanie leczenia diuretykami, glikokortykosteroidami, płynami dożylnymi
• kontrola u osób z chorobami nerek, wątroby, serca, układu hormonalnego
• ciąża, zwłaszcza przy ryzyku zatrucia ciążowego

Jonogram często jest częścią rutynowej diagnostyki laboratoryjnej lub wstępnej oceny stanu zdrowia pacjenta w szpitalu.

Jak przygotować się do badania?

Badanie można wykonać o dowolnej porze dnia, ale najlepiej na czczo, by wynik był najbardziej wiarygodny. Zaleca się:

• unikaj intensywnego wysiłku fizycznego dzień wcześniej,
• poinformuj personel medyczny w punkcie pobrań o wszystkich stosowanych lekach (szczególnie moczopędnych i nasercowych),
• nawodnij organizm w sposób umiarkowany, np. wypijając szklankę wody przed pobraniem krwi.

W stanach nagłych jonogram może być wykonany natychmiast, nawet bez przygotowania.

Odchylenia od wartości referencyjnych

• Hiponatremia (sód <132 mmol/l) – może wynikać z: nadmiernego nawodnienia, chorób nerek, niewydolności serca, niedoboru aldosteronu. Objawy: osłabienie, senność, dezorientacja, drgawki.
• Hipernatremia (sód >146 mmol/l) – spowodowana odwodnieniem, cukrzycą, chorobą Cushinga, utratą wody. Objawy: silne pragnienie, niepokój, suchość błon śluzowych.
• Hipokalemia (potas <3,5 mmol/l) – przyczyny: wymioty, biegunki, stosowanie diuretyków, zasadowica. Objawy: osłabienie mięśni, kołatanie serca, zaparcia.
• Hiperkalemia (potas >5,5 mmol/l) – może wynikać z: niewydolności nerek, stosowania leków oszczędzających potas, rozpadu komórek. Objawy: niemiarowość serca, nudności, porażenie mięśni.
• Hypochloremia (chlorki <99 mmol/l) – towarzyszy hiponatremii, wymiotom, chorobie Addisona, zasadowicy metabolicznej.
• Hyperchloremia (chlorki >109 mmol/l) – może występować przy odwodnieniu, kwasicy metabolicznej, nadmiernym spożyciu soli.

Badanie wykonane – co dalej?

Zapraszamy do wygodnego odbioru wyniku drogą elektroniczną. Oprócz wyniku otrzymasz tam również bezpłatną interpretację oraz szczegółowy opis, zawierający istotne dla Ciebie informacje:

• Wykryte nieprawidłowości i choroby: otrzymasz analizę wyników, która wskaże wszelkie nieprawidłowości, w tym obecność chorób lub stanów wymagających dalszej uwagi. Zrozumiesz, jakie zmiany w organizmie zostały wykryte oraz jakie mogą mieć one znaczenie dla Twojego zdrowia.
• Zalecenia dotyczące dodatkowych badań: na podstawie wyników, otrzymasz listę rekomendowanych badań, które w razie potrzeby będą niezbędne do dokładniejszego określenia Twojego zdrowia.
• Przebieg dalszej diagnostyki: pomożemy określić, czy wymagana jest pilna interwencja lekarska. Dowiesz się, kiedy warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym, a kiedy lepiej udać się bezpośrednio do specjalisty.
• Rekomendacje profilaktyczne: otrzymasz także zalecenia profilaktyczne, które pomogą Ci zadbać o swoje zdrowie na co dzień. Będą to wskazówki dotyczące zmiany stylu życia, diety, aktywności fizycznej.

Jak odebrać wynik z opisem?

1. Zaloguj się do portalu odbioru wyników na stronie wyniki.badaj.to.
2. Kliknij "Odbierz opis wyników" przy wybranym zleceniu i odpowiedz na pytania w ankiecie medycznej.
3. Gotowe! Zapoznaj się z opisem wyników i zastosuj do zaleceń.

Poniżej przedstawiamy poglądowy skrót opisu przykładowego badania.

1 dzień roboczy

Biochemia

Wynik ilościowy